Justinianus Köprüsü: Tarihin Sırları Hala Çözülemiyor

0

BEĞENDİM

0

“`html

Doğu Roma İmparatoru Justinianus tarafından MS 562 yılında inşa edilen ve ismini imparatordan alan Justinianus Köprüsü, tarihi Ayasofya Camii ile aynı dönemde yapılmasıyla dikkat çekmektedir. Bu göz alıcı yapı, toplamda 12 kemer gözüne sahiptir. Bazı uzmanlar, Justinianus’un Boğaziçi yerine gemiyle Anadolu’dan geçiş yapabilmek için bir kanal projesi planladığı ve bu köprünün de bu projenin bir parçası olduğu iddialarını tartışsa da halen bu konuda net bir bilgi yoktur. Halk arasında Beşköprü olarak da bilinen köprü, 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmıştır. Restorasyon çalışmaları sırasında yapılan kazılarda güney cephesinde bir sarnıç ve hamam kalıntıları ortaya çıkmıştır. Justinianus Köprüsü, 1500 yıldır tarih sahnesinde olan Bizans İmparatorluğu döneminin Anadolu’daki en önemli eserleri arasında yer almaktadır.

Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (SAKUM) Müdürü Dr. M. Alper Cantimer, köprünün tarihi hakkında bilgiler vererek, “Justinian dönemi önemli eserlerden biridir, 562 yılında yapılmıştır. Günümüze ulaşan köprü ile ilgili pek çok farklı görüş bulunmaktadır. Köprünün manzarası ile içerisindeki uyumsuzluk dikkat çekiyor; bu da köprü üzerindeki araştırmaların daha da artması gerektiğini göstermektedir. Şu an Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2019 yılında başlatılan bir yenileme çalışması devam ediyor ve 2018 yılında da UNESCO Dünya Geçici Kültür Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.” diyor.

Köprünün sırrının hala çözülemediğine dair birçok rivayet olduğunu belirten Cantimer, “Doğu Roma veya Bizans dönemine ait bazı çalışmalarda önemli isimlerin görüşlerine ulaşabiliyoruz. 13. yüzyılda Pachymeres burada bir deniz limanı köprüsü olduğunu belirtmektedir. Diğer Bizans tarihçilerinin de Beşköprü olarak tanımladığını biliyoruz. Ancak köprünün inşasının gerçekleştiği tarih aslında 6. yüzyıldır. Yani Ayasofya ile çağdaş bir yapıdan bahsediyoruz; köprü üzerindeki tartışmalar günümüzde de devam ediyor.” açıklamasında bulunmuştur.

Bölgedeki araştırmanın yoğunlaşması gerektiğini vurgulayan Cantimer, “Sakarya Nehri’nin üzerine mi inşa edildi, yoksa o dönemde Sakarya Nehri var mıydı? Bu köprünün yapılabilmesi için nehrin yatağının değiştirilmesi gerekiyordu. Belki de köprü, Anadolu içlerine uzanan bir deniz limanı ya da bir nehir limanının bir parçasıydı. Özellikle Sapanca Gölü ve Sakarya Nehri’nin bağlantısının sağlanması gerektiği üzerinde konuşulmaktadır. Bu tür projelerin ana nedenlerinden biri, Anadolu içlerine bir donanmanın veya ticaretin ulaştırılmasıdır.” dedi.

Cantimer, “Köprünün işlevine dair yeterli bilgiye sahip değiliz. Bilim insanları arasında bu konu hakkında tartışmalar sürüyor. Köprü, 429 metre uzunluğunda, yaklaşık 10 metre genişliğinde ve 6 metre genişliğindeki ayaklarıyla toplamda 12 kemerden oluşuyor. Beşköprü ya da beşli bir sistemin parçası mı yoksa beş yaydan oluştuğu için mi bu ismi taşıyor, bu da arkeolojik araştırmalarla çözümlenecek unsurlar arasında.” şeklinde açıklamalarda bulundu.

Köprünün doğusunda bir hamam veya kilise kalıntısının ortaya çıktığına değinen Cantimer, “Bu tür yapılar, köprünün kuruluş amacının birden fazla olduğuna işaret ediyor. Ancak ne kadar net bilgiye sahip olduğumuz tartışmalıdır.” demekte ve dolayısıyla bu yapının işlevinin daha iyi anlaşılması için yoğun araştırmalara ihtiyaç bulunduğunun altını çizmektedir.

2019 yılından bu yana restorasyon çalışmalarının sürdüğünü ifade eden Cantimer, “Bu bölgenin tarihi değerinin zenginleşmesi önemli. Eğer köprü bir deniz veya nehir