Türkiye, yoğun mesai ve kavurucu sıcaklarda hazırlanan kuru domates ihracatında yılın ilk altı ayında toplam 95 milyon 85 bin dolar gelir elde etti. Bu gelir, ülkenin tarım sektöründeki önemli ürünlerinden biri olan kuru domatesin, uluslararası pazarlardaki yerini pekiştirmektedir. Ege Bölgesi’nin verimli topraklarında yetiştirilen ve güneşte kurutulan domatesler, işlenerek başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere Avrupa’nın çeşitli ülkelerine ihraç edilmektedir.
Türkiye’nin kuru domates ihracatına dair veriler, Anadolu Ajansı (AA) muhabirinin Ege İhracatçı Birlikleri’nden derlediği bilgilerle belirlenmiştir. 2023 yılının Ocak-Haziran döneminde Türkiye, 93 farklı ülkeye toplamda 31 bin 589 ton kuru domates satışı gerçekleştirmiştir. Bu satışlar neticesinde 95 milyon 85 bin dolar gelir sağlanmıştır. İhracatta en büyük pazar ise 22 milyon 671 bin dolarlık alım yapan ABD olmuştur. ABD’yi 14 milyon 491 bin dolarla İtalya ve 10 milyon 899 bin dolarla İngiltere takip etmiştir.
Kurutulmuş domatesler, özellikle Avrupa ve ABD pazarlarında makarna, pizza, salata ve hamburger gibi çeşitli yemeklerde tercih edilmektedir. Bu ürünlerin dünya genelindeki popülaritesi, Türk tarımının hedeflenen uluslararası pazarlama stratejisinin önemli bir parçası haline gelmiştir.
İzmir’in Torbalı ilçesi, kuru domates sektörünün odak noktası olarak öne çıkmaktadır. Torbalı’da nisan ayında ekimi yapılan domatesler, temmuz ayında hasat edilmektedir. Hasat edilen domatesler, kamyon veya traktörlerle tarlalardan toplanarak, kurutma işlemlerinin yapılacağı sergi alanlarına götürülmektedir. Kükürt veya tuz eklenerek bir hafta güneş altında kurutulmaya bırakılan domatesler, ayrıca iş gücü gerektiren yoğun bir çalışma temposuyla işlenmektedir.
Gün doğumuyla birlikte işçiler, kurutma işlemi için hazırlanan alanlara giriş yapmaktadır. Zamanla yarışan işçiler, toprak zemin üzerindeki beyaz örtülerle kaplı alanlarda çalışarak her birinin günlük olarak yaklaşık 150 kasalık domates kesmeleri gerekmektedir. Torbalı Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Abdulvahap Olgun, sezonun başlangıcıyla birlikte bölgenin kırmızıya büründüğünü dile getirmiştir. Coğrafi işaretli kuru domatese olan ilginin kendilerini son derecede memnun ettiğini belirtmiştir.
Olgun, yaptığı açıklamada, “Yaş domatesi işleyip kuruttuktan sonra 10 katlık bir katma değer elde ediyoruz. Türkiye’de kurutulmuş domates konusunda geçmişte bir ilgi olmamasına rağmen, son yıllarda aldığımız coğrafi işaretle birlikte yavaş yavaş bu ürüne olan ilginin arttığını görmekteyiz. Ama dünya genelinde Torbalı’nın kuru domatesine olan talep aşırı yüksek diyebilirim. Yaklaşık 100 ülkeye ihracat yapıyoruz ve bu sene büyük bir talep patlaması var.” ifadelerini kullanmıştır.
Sonuç olarak, Türkiye’nin kuru domates ihracatı, hem ekonomik hem de tarımsal sürdürülebilirlik açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Torbalı gibi bölgelerin tarımda yüksek verimlilik göstermesi, uluslararası pazarlarda Türk ürünlerinin daha fazla yer bulmasında önemli bir etken olmuştur. Ülke, bu potansiyeli değerlendirerek, tarım sektöründeki rekabet gücünü artırmak adına çeşitli stratejiler geliştirmeyi hedeflemektedir.