24 Nisan 2025 Perşembe
Gazeteci Tolga Saçıkara, tinercilerin ve uyuşturucu bağımlılarının mesken tuttuğu Edirnekapı’daki bir mezarlık hakkında konuşarak, bu mezarlığın geçmişine ve önemli bir tarihî şahsiyet olan Çerkes Hasan Efendi’ye dikkat çekti. Saçıkara, Çerkes Hasan Efendi’nin, Sultan Abdülaziz Han’ın intikamını almak amacıyla gerçekleştirdiği suikast sonrasında kahraman olarak anıldığını belirtti. Sultan Abdülaziz, dönemin Osmanlı padişahıydı ve onun gelenekçi yapısı, Avrupa’ya benzetmeye çalışan ihtilalci paşaları rahatsız ediyordu. Bu paşalar, 30 Mayıs 1876’da padişaha bir darbe gerçekleştirerek, onu Dolmabahçe’den Feriye Sarayı’na götürüp gözaltına aldılar. 4 Haziran 1876 tarihinde ise Sultan Abdülaziz, birkaç pehlivan tarafından şehit edildi.
Daha sonra, Çerkes Hasan Efendi, Sultan Abdülaziz’in katillerinin peşine düştü. İhtilalci paşaların toplantısına baskın düzenleyerek, Serasker Hüseyin Avni Paşa ve Bahriye Nazırı Kayserili Ahmet Paşa’yı öldürdü. Bu eylem sonrasında halk arasında bir kahraman olarak ilan edilen Çerkes Hasan Efendi, tutuklandı, ancak sorgusunda suikast eyleminden pişmanlık duymadığını dile getirdi. Beyazıt Meydanı’nda idam edilen Hasan Efendi, 148 yıl önce özgürlük ve adalet arayışının sembolü haline gelmişti. Ancak, şu anda kabrinin durumu oldukça kötü. Edirnekapı’daki mezarlığı ve çevresini kötü bir görünüm sarhoş etti; mezar taşlarının kırıldığı, tinerciler ve uyuşturucu bağımlılarının burayı mesken tuttuğu ifade ediliyor.
Tolga Saçıkara, Çerkes Hasan Efendi’nin tarih içindeki rolünü anlatarak, onu “ilk Ömer Halis Demir” olarak nitelendirdi. O, önemli bir askeri geçmişe sahipti ve babası hukukçu, alim bir kişi olarak tanınıyordu. 26 yaşında hayatını kaybeden Çerkes Hasan Efendi, cenazeden sonra intikam alma planları yapmıştır. İlk başta saygısızlık olmasın diye bu eylemi ertelemiş olsa da daha sonra silahlarını kuşanarak harekete geçmiştir.
Mezarlık hakkında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Müdürlüğü’nün burayı ücretsiz almak için çaba sarf ettiği ifade ediliyor. Mevcut durumun düzeltilmesi gerektiğini vurgulayan Saçıkara, bu tarihi kahramana yaraşır bir onarım yapılması gerektiğini belirtti. İstanbul’un merkezine oldukça yakın bir noktada bulunan kabir, şu an atıl bir durumda ve çaresiz bir bekleyiş içinde. Geceleri, tinerciler ve uyuşturucu kullananların girdiği, mezarlıkların harap olduğu bildiriliyor. Saçıkara, mezarlığın bu durumunun derhal dikkate alınması gerektiğini dile getirerek, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Müdürlüğü’nden bir çözüm beklediğini ifade etti.
Türkiye’nin modern tarihinde önemli bir yere sahip olan Çerkes Hasan Efendi’nin, yaptıkları ile unutturmaya çalıştıkları ancak halk arasında kahraman olarak anılan bir figür olduğunu belirten Saçıkara, onun kabri ve anısının yaşatılmasının önemine vurgu yaptı. Hasan Efendi’nin kabri harabe halde iken, mahalleye kötü bir görünüm veren ve toplumsal sorunları simgeleyen durumlar arasında dikkat çekici bir tepki oluşturduğunu belirtti. Geçmişiyle ilgili bağları zayıflamış olan bu özel alan, İstanbul’un tarihî zenginliğini ve kültürel mirasını temsil eden unsurlardan birini oluşturuyor. Bu nedenle, geçmişin izlerini yeniden hayata döndürmek ve göz ardı edilen kahramanların hatırlanmasını sağlamak büyük bir önem taşıyor.