24 Nisan 2025 Perşembe
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz ayı itibarıyla Uluslararası Yatırım Pozisyonu Gelişmeleri ile ilgili verileri açıkladı. 2023 yılının Temmuz sonu itibarıyla, Türkiye’nin yurt dışı varlıkları, yıl sonuna göre yüzde 4,8 oranında artış göstererek 348,8 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Aynı dönemde, Türkiye’nin yurt dışına olan yükümlülükleri de yüzde 8,9 oranında artarak 706,5 milyar ABD doları olarak kaydedildi. Bu veriler, Türkiye’nin uluslararası finansal durumu hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
Türkiye’nin yurt dışı varlıkları ile yurt dışına olan yükümlülükleri arasındaki farkı gösteren net Uluslararası Yatırım Pozisyonu, 2023 yıl sonunda eksi 316,2 milyar ABD dolarıyken, 2024 yılı Temmuz sonunda eksi 357,7 milyar ABD doları seviyesine geriledi. Bu durum, Türkiye’nin yurt dışı yatırımları ve yükümlülükleri arasında büyüyen bir dengesizliğe işaret etmektedir.
Varlıkların alt kalemleri incelendiğinde, rezerv varlıkların 2023 yıl sonuna kıyasla yüzde 4,9 oranında artarak 147,8 milyar ABD doları seviyesine ulaştığı görülmektedir. Diğer yatırımlar kalemi ise, yüzde 3,9 oranında artışla 129,1 milyar ABD doları oldu. Diğer yatırımlar altında, bankaların yabancı para ve Türk Lirası cinsinden mevduatları da önemli bir yer tutmakta olup, bu kalem yüzde 6,9 oranında artarak 49,7 milyar ABD doları seviyesinde belirlendi.
Yükümlülüklerin alt kalemleri incelendiğinde, doğrudan yatırımlar (sermaye ve diğer sermaye) piyasa değerleri ile döviz kurlarındaki dalgalanmaların etkisiyle 2023 yıl sonuna göre yüzde 15,3 oranında artış göstererek 222,0 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Portföy yatırımları ise bir başka dikkat çekici kalem olarak, 2023 yıl sonuna göre yüzde 29,1 oranında artarak 123,8 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.
Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi stoku, 2023 yıl sonuna kıyasla yüzde 33,6 oranında artış göstererek 39,5 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Yurt dışı yerleşiklerin sahip olduğu Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) stoku ise yüzde 399,2 oranında artarak 13,2 milyar ABD doları ile önemli bir yükseliş gösterdi. Ayrıca, Hazine’nin tahvil stoku (yurt içi yerleşiklerce alınan tahvil stoku düşüldükten sonra) da yüzde 4,1 artışla 44,3 milyar ABD doları seviyesine ulaştı.
Diğer yatırımlar kalemi, 2023 yıl sonuna göre sadece yüzde 0,1 oranında artarak 360,7 milyar ABD doları oldu. Ancak, yurt dışı yerleşiklerin yurt içi bankalardaki yabancı para mevduatı yüzde 5,3 oranında azalarak 40,9 milyar ABD doları seviyesine düşerken, Türk Lirası mevduatı yüzde 36,4 oranında artış göstererek 23,2 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.
Bankaların toplam kredi stoku bu dönemde yüzde 10,1 oranında artış göstererek 68,8 milyar ABD doları olurken, diğer sektörlerin toplam kredi stoku ise yüzde 0,8 oranında azalarak 100,2 milyar ABD doları düzeyine geriledi. Bu veriler, Türkiye’nin finansal istikrarına ve borçlanma dinamiklerine dair oldukça önemli ipuçları vermektedir. Genel olarak, Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonunda ilerlemeler görülürken, belirli alanlarda da zorluklar ve dengesizlikler ortaya çıkmaktadır.