24 Nisan 2025 Perşembe
Karabük’ün Eskipazar ilçesine bağlı Budaklar köyünde, milattan önce 1’inci yüzyılda kurulmuş olan Hadrianopolis Antik Kenti’nde arkeolojik kazı çalışmaları devam etmektedir. Bu antik kent, milattan sonra 8’inci yüzyıla kadar yerleşim amacıyla kullanıldığı düşünülen önemli bir alan olarak öne çıkmaktadır. Kazı çalışmalarında, antik yapılar ve buluntuların yanı sıra tarihi kalıntıların gün yüzüne çıkarılması amaçlanmaktadır.
Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş’ın liderliğinde sürdürülen çalışmalarda, Hz. Süleyman’a ait bir kolye ucu bulunmuştur. Bu kolyenin, milattan sonra 5’inci yüzyıla ait olduğu tahmin edilmektedir. Kolye, Hz. Süleyman’ın at üzerinde, elinde mızrakla şeytanı mızrakladığı sahneyi betimleyen görsel öğeleri içermektedir. Ayrıca, üzerinde “Rabb’imiz kötülüğü yendi” ifadesinin yer aldığı belirtilmiştir. Bu buluntunun, Anadolu arkeolojisi açısından oldukça özel bir yere sahip olduğu düşünülmektedir.
Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, Hz. Süleyman’ın hem İslam hem de diğer semavi dinlerde önemli bir figür olduğuna dikkat çekmektedir. Yahudilikte bir hükümdar, İslam’da ise hem hükümdar hem de peygamber olarak tasvir edilmektedir. Bu kolye üzerindeki tasvir, Hz. Süleyman’ın kültürel ve dini bağlamdaki önemini ortaya koymaktadır. Hz. Süleyman’ın çeşitli dinlerdeki rolü, bu eserin değerini daha da artırmaktadır. Kolye, Anadolu’da daha önce benzeri görülmemiş bir bulgu olması açısından ayrıca dikkat çekicidir.
Kolyenin ön yüzünde “Rabb’imiz kötülüğü yendi” ifadesi ve arka yüzünde dört meleğin isimleri bulunmaktadır. Doç. Dr. Çelikbaş, bu kolye ucunun muska niteliği taşıdığını ve Hadrianopolis’in tarihi bağlamında askeri bir simge olarak görülebileceğini ifade etmektedir. Geçmişte burada bulunan süvari birliklerinin etkisiyle, Hz. Süleyman’ın askeri kimliği ve atlara olan ilgisi de kolyenin tasvirinde önemli bir yer tutmaktadır.
Bunların yanı sıra, Hz. Süleyman’ın ilim ve hikmetle donatıldığına dair inançlar, bu eserin özelliğini pekiştirmektedir. Hz. Süleyman’ın adalet ve hikmetle ilgili yargıları, günümüzde de çeşitli deyimlerle anılmaktadır. Kolye, hem tarihi bir obje hem de dini bir sembol olarak büyük bir öneme sahiptir.
Erken Bizans dönemine ait bu kolyenin Anadolu’daki benzerleri bulunmamaktadır. Ancak, yegâne benzerinin Kudüs’te ortaya çıkmış olması, Hadrianopolis’in antik dönemdeki dini ve kültürel önemini vurgulamaktadır. Doç. Dr. Çelikbaş, bu buluntunun, tarihi mesafeler arasında iki benzer eserin bulunmasının, Hadrianopolis’in önemli bir din merkezi olduğunu gösterdiğini belirtmektedir.
Bu eser, yaptığı çalışmalar sonucunda elde edilen stratigrafik verilere ve yazı fontlarına dayanarak milattan sonra 5’inci yüzyıla tarihlendirilmektedir. Bu tür buluntular, tarihi ve kültürel mirasımıza ışık tutmakta ve Anadolu arkeolojisindeki önemli eksiklikleri gidermeye yönelik adımlar atılmasına katkı sağlamaktadır.