Emel Ardahanlı ile Tokat Yazmacılığı Yeniden Canlanıyor

0

BEĞENDİM

0

Tokat Yöresine Özgü Ahşap Baskı Tekniğiyle Yapılan Yazmacılık

Tokat yöresine özgü ve unutulmaya yüz tutmuş el sanatları arasında yer alan ahşap baskı tekniğiyle yapılan yazmacılık, İzmir’deki Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanına sahip olan yazma ve ahşap baskı ustası Emel Ardahanlı (68) tarafından yeniden canlandırılmaya çalışılmaktadır. Ardahanlı, İzmir’de yeni ustalar yetiştirerek bu geleneksel sanatın yeniden hayat bulmasına katkıda bulunuyor.

Tokatlı olan Ardahanlı, gençlik yıllarında eşinin memleketine yapılan ziyaretler sırasında ahşap baskı tekniği ile yapılan Tokat yazmacılığıyla tanışmıştır. 1997 yılında çalıştığı bankadan emekli olduktan sonra, Tokatlı usta Atıf Arpacıoğlu‘ndan yazmacılık sanatını öğrenmeye başlamıştır. Emel Ardahanlı, Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanına sahip bir usta olarak, İzmir’de yeni ustaların yetişmesine olanak tanıyarak bu sanatın yeniden canlanmasını sağlamaktadır.

Baskı Sanatına Yönelimi ve Öğrenme Süreci

Emel Ardahanlı, eşinin Tokatlı olmasının kendisini el baskı sanatına yönlendirdiğini belirtiyor. “Tokat’la bağımız hiç bitmedi. Aile büyüklerimiz orada yaşıyor. Her gittiğimizde kendimi yazmacılar hanında bulurdum. Baskının sesleri, boyanın kokusu beni çekerdi,” diyen Ardahanlı, Tokat yazmacılığı ile tanıştığını ve 25 yıldır bu sanatı icra ettiğini vurgulamaktadır. Geçmişte kumaş boyama dersi verdiğini, fakat bu yöntemlerin yetersiz geldiğini ifade eden Ardahanlı, sonunda ustasıyla bir araya gelerek bu sanatı öğrenme isteğini dile getirdiğini aktarıyor.

Geleneksel Tokat Yazmacılığı ve Uygulamaları

Tokat yazmacılığının geleneksel tekniklerle yapılması gerektiğine dikkat çeken Ardahanlı, günümüzde bu sanatın kalıp ve kumaş boyası alarak süngerle boyayı kalıba sürüp kumaşa basmak olarak algılandığını belirtiyor. “Her işin bir Çin malı var,” diyor ve gerçek Tokat yazmacılığının el oyması kalıplarla yapılması gerektiğini ifade ediyor. Boyaların da kök boya olduğunu ve kendisi tarafından hazırlandığını dile getiriyor. Her yıl 3-4 kez Tokat’a giderek ustalık sürecinde kullanacakları boyaları hazırladığını belirtiyor.

Sanatın Yeniden Canlandırılması

Ahşap kalıp oyma ve baskının Osmanlı’dan gelen 700 yıllık bir sanat olduğunu söyleyen Emel Ardahanlı, Tokat’ta yazmacıların bulunduğu bir han içerisinde bu işi yapan 12 usta bulunduğunu açıklıyor. Bu sanatı yeniden canlandırma amacını başardığını düşündüğünü belirtiyor. “Tokat Belediyesi, Tokat Valiliği ve Kültür Müdürlüğü tarafından verilen teşekkürlerle kültür elçisi seçildim,” diyor. İzmir’de eğitim programlarına Kasım ayında başlayıp Mayıs ayında tamamladıklarını belirtiyor. Öğrencileri ile Tokat’a giderek ustalarla çalışmanın oldukça keyifli olduğunu ekliyor.

Geleceğe Taşımak İçin Ustalardan Aldığı Elin Değeri

Arpacıoğlu ailesinin yazmacılık alanında dört kuşaktır hizmet verdiğini dile getiren Ardahanlı, “Sebati Usta, Atıf, Ahmet ve Osman’ın babalarıydı. Arpacıoğlu yazma beni de dördüncü kuşak kabul etti ve tescillendirdi,” demektedir. Aldığı eğitim ve deneyimle gelecek nesillere bu sanatı aktarma arzusunu belirtiyor. Gençlerin bu geleneksel sanata önem vermesi gerektiğine inandığını, bunun yanı sıra, işin kolayına kaç