Esad Rejiminin Düşmesi, Şam’da Bayram Havası

Beşar Esad rejimi, Suriye’nin farklı bölgelerinde muhalif güçlerle çatışmalar yaşarken, Esad karşıtı silahlı gruplar 27 Kasım’dan bu yana süregelen çatışmalarda Humus ilinde büyük bir zafer kazanmış ve Şam’ı ele geçirmiştir. Bu zafer, Suriye’de büyük bir sevinçle karşılandı. Şam’da kutlamalar yapıldı, insanların toplandığı Emevi Camii’nden tekbir sesleri yükseldi. Yüzbinlerce kişi buraya akın ederek dualarla zaferlerini kutladı. Tarihi 1310 yıl öncesine dayanan Emevi Camii, köklü geçmişiyle dikkat çekmektedir.

Emevi Camii’nin tarihi, Hz. Ömer döneminde Ebu Ubeyde Bin Cerrah komutasındaki İslam ordularının Şam’ı fethetmesiyle başlamaktadır. Bu fetih sürecinde, Ebu Ubeyde 634-636 yılları arasında Hristiyan Bizans hükümetine karşı mücadele vererek bu bölgeyi ele geçirmiştir. O dönem “Dımeşk” olarak bilinen günümüz Şam’ına giren Ebu Ubeyde, burada Roma dönemine ait bir pagan tapınağı olan yapıyı dönüştürerek, Aziz Yahya Kilisesi’nin bir kısmını da camiye dönüştürmek üzere Hristiyanlarla bir anlaşma yaptı. Anlaşma neticesinde, kilisenin bir kısmı Müslümanların ibadeti için hazırlanırken, diğer kısmı Hristiyanların kullanımına bırakıldı.

Zamanla artan Müslüman nüfusu, cami olarak kullanılan kısmın yetersiz kalmasına yol açtı. Bu nedenle, Hristiyan halkın itirazlarına rağmen, 6. Emevi Halifesi Velid, 705 yılında Emevi Camii’nin inşasına başlanmasını sağladı ve 714 yılında bitirildi. İnşasında Emevilerin mimari tecrübeleri öne çıkmakta, Mescid-i Nebevi örnek alınmaktadır. Tarihi cami, çeşitli savaşlar, depremler ve yangınlara rağmen ihtişamını korumuştur. Selçuklu Sultanı Melikşah, Atabey Nureddin Zengi, Memlük Sultanı Kayıtbay, Yavuz Sultan Selim ve Sultan 2. Abdülhamid gibi birçok Müslüman lider tarafından restore edilmiştir.

Tarihçi Zafer Bilgi, Emevi Camii’nin külli bir yapı olarak geliştirilmesinde, bölgede ilk kez bu tür bir külliye inşasının gerçekleştiğine dikkat çekmiştir. Cami, özellikle içerdiği kalem işlemeleri ve sanatsal değerleri ile önemli bir tarihi eserdir. Emevi Camii, 700’lü yıllarda inşa edildiği için bu isimle anılmakta, kadim bir kültürün izlerini taşımaktadır. Bugün bile sanatına ve mimarisine hayran kalınacak bir yapıdır.

Emevi Camii, sadece bir ibadet yeri değil, aynı zamanda bir sosyal ve kültürel merkezdir. Cami yapısında, hanlar, hamamlar ve lavabo gibi çeşitli sosyal alanlar da bulunmaktadır. Söz konusu cami, Şam’ı çevreleyen diğer önemli yapılarla birlikte Müslümanların ortak yaşam alanını temsil eder. Ayrıca, Hz. İsa’nın, kıyamet günü tekrar ineceği nokta olarak caminin minaresinin kabul edilmesi, bu camiye olan inancı daha da pekiştirmektedir.

Tarih boyunca cihat ve fetih kültürünün merkezi haline gelen Emevi Camii, İslam coğrafyasında büyük bir öneme sahiptir. Emevi Camii, cihat ve fetih kültürü bağlamında, Roma dönemine ait Jüpiter tapınağından başlayarak, Hristiyanlık dönemine ve daha sonra İslami inançlarla süslenmiştir. Osma’nın son dönemlerinde de onarımlar geçiren cami, bugüne kadar tarihsel kimliğini korumayı başarmıştır. Emevi Camii, hem İslam kültürünün hem de Şam’ın tarihi açısından büyük bir öneme sahip bir yapıdır.